کارآفرین و سرمایه کارآفرینانه

کارآفرینی از منظر ارزش های دینی و سرمایه اجتماعی

کارآفرین و سرمایه کارآفرینانه

کارآفرینی از منظر ارزش های دینی و سرمایه اجتماعی

کارآفرین و سرمایه کارآفرینانه

پیشرفت ایرانی اسلامی به عنوان گفتمان و خواست عمومی، راهبرد اساسی و مبنای همه قوانین و رویه های حاکمیتی باید باشد. جامعه نیازمند آموزش و ترویج کارآفرینی با رویکرد تفکر دینی و توسعه کسب و کارهای کارآفرینانه بر مبنای سرمایه انسانی، اقتصادی و اجتماعی ایرانی است

مفهوم کارآفرینیعبارت "کارآفرینی" سابقه طولانی در بخش بازرگانی دارد. مشهورترین تعریف این عبارت ایجاد ارزش از طریق نوآوری است(شومپیتر،1951؛ دراکر،1985). به مانند شومپیتر صاحب نظرانی مانند پیتر دراکر، کول و کوپر[1](1946)  نیز کارآفرینی را ارزش­آفرینی از طریق نوآوری  تعریف می­کنند.

پیترسون و برگر[2] (1971)  معتقدند که فعالیت­های کارآفرینی به شرکت­ها کمک می­کند تا تجارت جدیدی را برای افزایش سودآوری توسعه دهند.

ارو[3](1974) کارآفرینی را همان فرآیند کشف فرصت­ها می‌داند و به نحوی که بیان می­کند چگونه افراد به صورت مستقل و یا در داخل سازمان­ها، مسائل و چالش­های ناشناخته را ببینند و چارچوبی جدید از ابزارها و اهداف ایجاد کنند تا از آن­ها به نحو مطلوب استفاده کنند. البته کارآفرین فقط مواردی را می­بیند و برای استفاده از آن برنامه­ریزی می­کند که ارزش لازم را داشته باشند.

ریچارد کانتیلتون[4](1730) به عنوان نخستین فرد که واژه کارآفرین را در علم اقتصاد ابداع نمود کآفرین را فردی معرفی می‌نماید که ابزار تولید را به منظور ترکیب به صورت محصولاتی قابل عرضه به بازار خریداری می‌کند. او از قیمت نهایی محصولات به هنگام خرید اطلاع ندارد.

برنارد دبلیدر[5] کارآفرینی را به عنوان فرایند خریداری‌ نیروی‌ کار و مواد اولیه‌ به‌ بهائی‌ نامعین‌ و به‌ فروش‌ رساندن‌ محصولات‌ به‌ بهائی‌ طبق‌ قرارداد، بیان می‌نماید.

جان باپتیست سی(1803) کارآفرین را فردی می‌داند که مسئولیت تولید و توزیع فعالیت اقتصادی خود را برعهده دارد.

رابرت لمب[6](1902) معتقد است که کارآفرینی یک نوع تصمیم­گیری اجتماعی است که توسط نوآوران اقتصادی انجام می­شود و نقش عمده­ی کارآفرینان را اجرای فرآیند گسترده­ی ایجاد جوامع محلی، ملی و بین المللی و یا دگرگون ساختن نمادهای اجتماعی و اقتصاد است.

آرتور کُل[7](1946) معتقد است که کارآفرینی پلی است بین جامعه به عنوان یک کل ، به ویژه جنبه های غیراقتصادی جامعه و موسسات انتفاعی تاسیس شده برای تمتع از مزیت­های اقتصادی و ارضاء آرزوهای اقتصادی.

فرانک نایت[8](1921) بر این باور است که کارآفرینان کسانی هستند که در شرایط عدم قطعیت، تصمیم می­گیرند و پیامدهای کامل آن تصمیمات را نیز خودشان می پذیرند.

جوانوویک[9](1982) کارآفرینانه را افرادی می‌داند که در راستای استفاده از فرصت­ها، کالاها یا خدماتی را به جامعه عرضه می­کنند که مشتری­پسند بوده و بازار یا محیط خواهان آن­هاست. بنابراین لازم است کارآفرینان اطلاعات کاملی از بازار و محیط داشته باشند. فرآیند مبادله و تعامل با محیط می­تواند این اطلاعات را فراهم کند.

مولفه های سرمایه اجتماعیآقایان توکلی و تاخبخش در مقاله خود که حاصل تحقیق موردی در خصوص بررسی و تحلیل میزان سرمایة اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی سیستان است ،تعاریف موجود در خصوص مفهوم سرمایه اجتماعی را در جدول زیر خلاصه نموده اند و نتیجه گیری می نمایند که در تمامی این تعاریف از اعتماد به عنوان جزء اصلی سرمایة اجتماعی نام برده شده است :

جدو ل تعاریف سرمایة اجتماعی

 

تعاریف سرمایة اجتماعی

صاحب نظران

 

توانایی افراد برای منافع پایدار از طریق عضویت در شبکه های اجتماعی یا ساختارهای اجتماعی دیگر

پورتس

یک شبکة ارتباطی شخصی منحصر به فرد و وابستگی نهادی ممتاز

بلیویو،اُریلی،وید

بافتی از ارتباطات تعاونی میان شهروندانی که به یکدیگر برای رفع مشکلات کمک میکند

 

برهم ، ران

توانایی افراد برای همکاری وتعاون با هم برای اهداف عمومی در گروه ها و سازمانها

 

فوکویاما

سرمایة اجتماعی با کارکرد آن تعریف می شود. سرمایة اجتماعی چیز واحدی نیست بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که همة آنها دو ویژگی مشترک دارند؛ اول، شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند ؛ و دو م، کنش های معین افرادی را که در درون ساختارند، اعم از اشخاص حقیقی یا عاملان حقوقی، تسهیل می کنند و دستیابی به هدف های معین را که در نبود آن ، دست نیافتنی خواهد بود، امکانپذیر می سازند

 

کلمن

هنجارها و شبکه هایی که امکان مشارکت مردم در اقدامات جمعی را به منظورکسب سود متقابل فراهم می کنند و با شیوه هایی همچون سنجش سطح اعتماد اجتماعی و سطوح عضویت در انجمن های مدنی رسمی یا غیررسمی قابل اندازه گیر ی اند

 

تاجبخش، ثقفی، و کوهستانی نژاد

سرمایة اجتماعی در آغاز یک دسته فرآیندهایی است که به تولید برون بودهایی منجر می شود که حاصل کنش های اجتماعی است . بنابراین، سرما یة اجتماعی یک دسته کنش های اجتماعی است و شامل آن دست های است که یا خود با دوام هستند یا بر روی آنهایی که بادوام هستند، اثر می گذارند

 

کولیر

 

سرمایه اجتماعیمفهوم سرمایه اجتماعی طور غیرمستقیم  در نطریه های جامعه شناسان کلاسیک جون دو توکویل (1831) و سیس شصت سال بعد در  کار جامعه شناس فرانسوی امیل دورکیم (1933) مطرح شده است این مفهوم را می‌توان در آثار بسیاری از جامعه شناسان کلاسیک در مفاهیمی از قبیل اعتماد، هم‌بستگی و انسجام اجتماعی، هنجارها و ارزش‌ها مشاهده کرد. اینان کیفیت  روابط انسانی وییوستگی آن با ارزش های مشترک را بررسی می کردند .  البته بررسی این جنبه ازحیات اجتماعی  توسط جامعه شناسان  تعجب آور نیست زیرا جامعه شناسی رشته ای علمی است که درصد تبیین ریشه ها و ماهیت نطم اجتماعی است . ولی جامعه شناسان کلاسیک مشخصا "به مفهوم  سرمایه اجتماعی نپرداخته اند .


سرمایه اجتماعی در معنای مدرن خود ابتدا در سال 1916 در نوشته‌های "هانیفان" (Hanifan) سرپرست وقت مدارس ویرجینای غربی در آمریکا به کار رفت:  "این سرمایه‌ی ناملموس بسیاری از امور زندگی‌ روزانه مردم مانند حق کسب و کار، معاشرت، هم‌فکری و همدردی و داد و ستد اجتماعی میان افراد و خانواده‌ها که واحدهای اجتماعی را می سازند در برمی‌گیرد". وی سرمایه اجتماعی را حاصل ظرفیت های بالقوه ای می داند که برای بهبود اساسی شرایط زندگی اجتماعی کفایت می‌کند. بعد از او محققان و جامعه شناسان بسیاری مطالعات و نظریه‌های خود را در این خصوص ارائه داده‌اند. افرادی چون؛ جین جاکوب (Jine Jakoob) استاد مسائل شهری، گلن لوری (Gallen Lurry) اقتصاددان، ایوان لایت (Ivan Light) جامعه شناس، فوکویاما (Fukuyama)، کلمن (‍Coleman) جامعه شناس، پاتنام (Robert Putnam) دانشمند علوم سیاسی، پیر بوردیو (Pierre Bourdieu)  جامعه شناس فرانسوی و... اما از میان آنها جیمز کلمن اولین کسی است که به صورت منسجم و قوی به بحث سرمایه اجتماعی می پردازد. او با مقاله "سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه انسانی"، اثر مهمی را در ادبیات جامعه شناسی توسعه پدید آورد. بعد از او رابرت پاتنام نیز در سال 1993 با چاپ کتاب "بنای دموکراسی کار آمد؛ سنت های مدنی" و مقاله "بولینگ یک نفره، کاهش سرمایه اجتماعی آمریکا "Bowling Alone: America's Declining Social) Capital) در سال 1995 باعث توجه بیشتر عموم به ایده سرمایه اجتماعی و چگونگی افزایش و کاهش و بازسازی آن در آمریکا شد (صدیق بنایی ،1389).


فوکویاما درشرح این تاریخجه می نویسد:  جین جاکوب در اثر خود: مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی (1961)  تــــوضیح داده بود که شبکه های اجتماعی فشرده در محدوده های حومه قدیمی و مختلط شهری، صورتی از سرمایه اجتماعی را تشکیل می دهند و در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایت خیابانی و دیگر تصمیمات درمورد بهبود کیفیت زندگی، در مقایسه با عوامل نهادهای رسمی مانند نیروی حفاظتی پلیس و نیروهای انتظامی، مسئولیت بیشتری از خود نشان می دهند. گلن لوری اقتصاددان نیز همچون ایوان لایت جامعه شناس، اصطلاح سرمایه اجتماعی را در دهه 1970 برای توصیف مشکل توسعه اقتصادی درون شهری به کار برد. در دهه 1980، این اصطلاح توسط جیمز کلمن جامعه شناس در معنای وسیعتری مورداستقبال قرار گرفت و رابرت پاتنام دانشمند علوم سیاسی، نفر دومی بود که بحثی قوی و پرشور را درمورد سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی هم در ایتالیا و هم در ایالات متحده برانگیخت (فوکویاما، 1379 ص 10).


سرمایه اجتماعی از تحولات فرهنگی در علوم اجتماعی هم سود جسته است . همگام با توجه فزاینده ای که  به وجوه فرهنگی رفتار اجتماعی شده است ، رشد قابل توجهی هم در گرایش به آنچه سطح خرد رفتار و تجربه فردی نامیده می شود صورت گرفته  است .تعداد قابل توجهی از علمای علوم اجتماعی برجسته نگاهی دقیق به اعتماد و صمیمیت به عنوان دو نمونه نزدیک به مفهوم سرمایه اجتماعی داشته اند ( مک و بک- گرن شیم 1994، گیدنز 1991، جامیسون 1998، لومان 1998،میسزیال 1996، زتومکا 1992 ) با اینکه بیشتر این نویسندگان مطالب کمی در مورد سرمایه اجتماعی به معنای امروزی آن گفته اند ( به استثنای میسزتال و زتومکا) اما دغدغه های آنها نشان می دهد که توجهی به تعامل روزمره وکیفیت روابط بین فردی داشته اند .این رویه عمومی دغدغه روشنفکرانه ،پیش زمینه ای رابرای  افزایش توجه عالمان اجتماعی به مقوله سرمایه اجتماعی فراهم می آورد ( فیلد،1388 ص 18).


در دهه های اخیر سرمایه اجتماعی مورد  توجه اقتصاد دانان نیز می باشد:


سازمان رسمی مهمی به نام سازمان همکاری وتوسعه اقتصادی تمایل به بسط این دیدگاه داشته است و در گزارش سال 2001 خود در رابطه با بهزیستی ملتها ، این سازمان، سرمایه انسانی و اجتماعی را دو مکمل قدرتمند خطاب کرد که هرکدام دیگری را تغذیه می کنند(همان منبع ).

زمان، مهم‌ترین منبع برای رهبران است. منابعی مانند نیروی کار، سرمایه یا امکانات برای رهبران سازمانی از اهمیت بسیاری برخوردارند، اما زمان حکمفرما است. کارآمد بودن افراد و افزایش بازدهی سازمان‌ها به شدت با میزان بهره‌وری آنها از زمان در ارتباط است. بنابراین، رهبران به‌طور ویژه باید هوشیاری بسیاری نسبت به هویت زمانی خود داشته باشند. هرچند، زمان مفهومی نیست که رهبران به سادگی آن را مدیریت یا حتی درک کنند. زمان وجهه‌های مختلفی در بین مردم دارد. چالشی در رابطه با ترتیب زمانی وجود دارد، یعنی وقتی که کسب‌وکار و مدیریت به‌طور همزمان انجام می‌شوند، رسیدگی همزمان به روابط انسانی و مدیریت را نامناسب می‌سازد.

تجربه هر شخص از زمان با شخص دیگر تفاوت دارد و شرایط گوناگون به‌طور پیوسته تجربه افراد را دستخوش تغییر قرار می‌دهد. بنابراین، اغلب اوقات رهبران متوجه می‌شوند که برنامه‌ریزی و هماهنگی کارمندان با آن یا تصمیم به عملی‌سازی در یک زمان توافقی کار مشکلی است. برخی افراد بهتر از دیگران خود را با همزمانی حقیقی رهبران وفق می‌دهند. در نتیجه برای رهبران نیز درک چگونگی تجربه اعضای سازمان از زمان‌بندی خود و میزان آگاهی آنها کار دشواری است. پیش از اینکه این امکان فراهم باشد تا یک فرد میزان بهره‌مندی خود از زمان، جهت‌گیری زمانی فردی و نگرش خود نسبت به زمان را مدیریت کند، لازم است تا شرایط را هوشیارانه بسنجد.

 کانال تلگرام " کارآفرینی (Entrepreneuship) " با هدف ایجاد، تهیه و انتشار مطالب و محتوای علمی، کاربردی و جذاب و قابل استفاده برای اشخاص و کسب و کارهای ایجاد و در فضای مجازی فعال گردیده است.

علاقمندان با عضویت در کانال به نشانی ذیل می توانند حسب نیاز موضوعات حوزه مدیریت و فرایند کارآفرینی را دنبال نموده و مورد بهره برداری قرار دهند.

نشانی کانال : 

https://telegram.me/joinchat/BY_HoDwgFtYsP0XvBGB4iQ

قدرت یک امر نسبی است؛ در هر مرحله‌ای از قدرت، انسان میتواند یک فعّالیّتی انجام بدهد.   حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)


آنچه من رویش زیاد تکیه میکنم، [این است که‌] اصل تحوّل و پیشرفت را همیشه باید مقابل چشم داشته باشیم. ایستایی جایز نیست؛ باید دائم پیش برویم و پیشرفت بکنیم، منتها در جهت اهداف انقلاب و اهداف دین. این هم بخش دوّم که درباره‌ی مسیر این مجلس محترم و به‌معنای واقعی کلمه معظّم، عرض کردیم.

جوانهای عزیز! بچه‌های عزیز من! فردا مال شما است، آینده مالِ شما است؛ شما هستید که باید این تاریخ را با عزّتش محفوظ نگه دارید؛ شما هستید که این بارِ مسئولیّت را بردوش دارید؛ خرّمشهرها در پیش است؛ نه در میدان جنگ نظامی، [بلکه‌] در یک میدانی که از جنگ نظامی سخت‌تر است. البتّه ویرانی‌های جنگ نظامی را ندارد؛ بعکس، آبادانی به دنبال دارد، امّا سختی‌اش بیشتر است. اینکه ما گفتیم اقتصاد مقاومتی، یعنی بخش اقتصادیِ این سیاستِ بزرگ و اساسی، مقاومت اقتصادی است. اینکه گفتیم جوانهای مؤمن و حزب‌اللّهی و انقلابی کارهای فرهنگی خودجوش را رها نکنند و دنبال بکنند، و همه‌ی دستگاه‌های فرهنگی کشور را دعوت کردیم و میکنیم که در این جهت حرکت کنند، این، بخش فرهنگیِ این عدم تبعیّت است، این جهاد بزرگ است، جهاد کبیر است. اینکه از همه‌ی استعدادهای موجود کشور دعوت میکنیم که استعدادهای خودشان را در خدمت پیشرفت این کشور به کار بیندازند و به صحنه بیاورند و به میدان بیاورند و از مسئولان دولتی و سایر مسئولان دعوت میکنیم که از این استعدادها استقبال بکنند، این آن بخشِ فعّالِ اجتماعیِ این جهاد کبیر است. این جهاد کبیر ابعادی دارد: جٰهِدهُم بِه‌ جِهادًا کَبیرًا.(1)

معنای جنگ نامتقارن این است که دو طرفِ جنگ از منابع مختلف‌الحالی، با هویّتهای مختلف برخوردارند؛ این جنگ نامتقارن است؛ یعنی هرکدامِ از این دو طرف امکاناتی دارند، منابع قدرتی دارند که طرف دیگر آن را ندارد. ما با استکبار جهانی در حال جنگ نامتقارنیم؛ چرا؟ ممکن است او یک امکاناتی داشته باشد که ما نداشته باشیم امّا ما هم امکاناتی داریم که او ندارد؛ آن امکان چیست؟ توکّل، اعتماد به خدا، اعتماد به پیروزی نهایی، اعتماد به قدرت انسان، به قدرت اراده‌ی انسان مؤمن؛ این را ما داریم؛ این شد جنگ نامتقارن. در جنگ نامتقارن اراده‌ها هستند که با هم میجنگند؛ هر اراده‌ای غلبه پیدا کرد، پیروز خواهد شد. در میدان، اراده را ضعیف نکنید؛ در میدان نبرد، اراده را دچار تزلزل نکنید؛ اگر یک طرفِ جنگ در میدان نبرد اراده‌اش سست شد، قطعاً شکست خواهد خورد. نگذارید اراده‌تان سست بشود، نگذارید تبلیغات دشمن و وسوسه‌های دشمن، در اراده و عزم راسخ شما تزلزل ایجاد کند؛ این اراده‌ی مستحکم را نگه دارید؛ این ضامن پیروزی است.

منبع: بیانات رهبرمعظم انقلاب در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین علیه‌السلام(95/3/3)

 

 


رهبرمعظم انقلاب اسلامی در دیدار کارگران گفت: تولید داخلی باید به عنوان یک مسئله مقدس شناخته شود و جنسی که مشابه داخلی دارد مطلقا نباید وارد شود همچنین فروش و مصرف کالای خارجی باید به عنوان یک ضد ارزش تلقی شود ، مگر آنجا که مشابهش نیست .


به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفترمقام معظم رهبری ؛ حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح چهارشنبه 8 اردیبهشت در آستانه روز کارگر در دیدار هزاران نفر از کارگران، با تجلیل از وفاداری و ثبات قدم جامعه کارگری در قبال انقلاب و نظام، بر «حل مشکلات جامعه کارگری»، «تقویت تولید داخلی»، «ضرورت مقابله جدی با قاچاق کالا» و «ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه ایرانی» تأکید کردند و با اشاره به ادامه خصومتهای امریکا افزودند: امریکایی های غیر قابل اعتماد، با اصرار بر تحریمهای مختلف ایران تلاش می کنند با ایجاد «ایران‌هراسی»، عملاً در راه تعاملات اقتصادی کشور با خارج، مانع تراشی کنند.
ایشان هچنین با اشاره به انتخابات مرحله دوم مجلس شورای اسلامی در جمعه همین هفته، همه واجدان شرایط شرکت در این مرحله را، به حضور در انتخابات فراخواندند.
رهبر انقلاب با تشکر از زحمات و تلاشهای جامعه کارگری کشور و اظهار ارادت نسبت به کارگران، کار و تلاش در جامعه را «ارزش» خواندند و گفتند: هر فردی که در جامعه مشغول کار است؛ اعم از مسئول، وزیر، استاد دانشگاه، دانشجو، طلبه، مدیر و دیگران، به معنای عمومی کلمه کارگر است و در واقع، «تولید ارزش» می‌کند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه از دیدگاه اسلام، «بیکاری، تنبلی و وقت‌گذرانی بیهوده»، ضدّ ارزش است، افزودند: باید همه کسانی که در عرصه‌های مختلف مشغول کار هستند، علاوه بر بالا بردن کیفیت کار، حق آن کار را ادا و خود را وقف کار کنند.
رهبر انقلاب افزودند: هرکسی در کشور مسئولیتی پذیرفته است، باید همه وقت و توان خود را به ادای صحیح آن مسئولیت اختصاص دهد.
ایشان با اشاره به وفاداری و ثبات قدم جامعه کارگری نسبت به انقلاب و نظام اسلامی در طول ۳۷ سال گذشته خاطرنشان کردند: با وجود مشکلات معیشتی، کارگران هیچگاه به تبلیغات ضد انقلاب اعتنا نکردند و در مقابل نظام نایستادند بلکه همواره مدافع نظام اسلامی بوده‌اند.
رهبر انقلاب با تشکر صمیمانه از جامعه کارگری به‌دلیل وفاداری و بصیرت در قبال مسائل انقلاب و نظام، به موضوع «وظایف کارگران، بنگاههای اقتصادی و مسئولان در اجرای سیاستهای اقتصادی مقاومتی» پرداختند و گفتند: پیام اصلی «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» این است که مسئولان باید برای یکایک بندهای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، برنامه‌ریزی و آنها را به‌صورت واقعی اجرا کنند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای، در خصوص نقش و سهم کارگران در اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی خاطرنشان کردند: مهمترین مسئولیت کارگران در این بخش، «درست، با کیفیت و با استحکام انجام دادنِ کار» است.
ایشان با تأکید بر بالا رفتن کیفیت کار گفتند: از جمله مسائل مهمی که در بالا رفتن کیفیت کار کارگران تأثیر بسزایی دارد، جدی گرفتن موضوع «مهارت‌افزایی» و بالا بردن مهارت کارگران است که دولت در این زمینه مسئولیتهای مشخصی دارد.